Czym jest jonoforeza?

Jonoforeza to zabieg elektroleczniczy. Wprowadza on do tkanek leki, za pomocą siły pola elektrycznego. Przy użyciu prądu stałego, możliwe jest dostarczenie jonów substancji leczniczej.

Aby było to możliwe, do jonoforezy stosuje się związki, które ulegają dysocjacji elektrolitycznej, czyli rozpadają się na jony dodatnie i ujemne, w wyniku oddziaływań rozpuszczalnika.

Dzięki zastosowaniu techniki jonoforezy, możliwe jest wprowadzenie wielokrotnie więcej substancji leczniczej w miejsca wymagające leczenia, niż w przypadku klasycznej aplikacji leku na skórę.

Wskazania do zabiegu jonoforezy

Ze względu na różnorodność substancji leczniczych, które mogą być zastosowane w procesie jonoforezy, zabieg ten przeprowadza się m.in. w przypadku:

• stanów zapalnych skóry, tkanek miękkich i stawów
• stanów zapalnych gałki ocznej
• blizn
• rwy kulszowej
• utrudnionego zrostu kostnego
• trudno gojących się ran
• drożdżycy
• wskazań kosmetycznych, takich jak trądzik, trądzik różowaty, rozszerzenie naczyń włosowatych, zwiotczenia skóry itp.

Roztwór do jonoforezy

Różnorodność wskazań do przeprowadzenia zabiegu jonoforezy sprawia, że podczas tego procesu, stosuje się różne roztwory, zawierające inne jony – dostosowane do potrzeb pacjenta.

Do najczęściej stosowanych, należą wymienione poniżej:

• roztwory chlorku wapnia – o działaniu przeciwzapalnym, uszczelniającym naczynia krwionośne, przyspieszającym regenerację tkanki nerwowej
• roztwory jodku potasu – w terapii blizn i przykurczy bliznowatych
• roztwory chlorku sodu – podobnie jak powyżej – do terapii blizn, gdyż ma działanie zmiękczajace
• roztwory witaminy C – w terapii trądziku, trądziku różowatego, odmrożeń, przebarwień skóry itp.
• roztwory lidokainy – o działaniu znieczulającym
• roztwory adrenaliny – w terapii bólu i stanów zapalnych gałki ocznej
• preparaty do miejscowego stosowania z diklofenakiem, ketoprofenem lub ibuprofenem – o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym

Jak sporządzić roztwór do jonoforezy?

Oprócz gotowych żeli z substancjami przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi, do jonoforezy często wykorzystuje się roztwory, które można sporządzić w recepturze aptecznej.

Przykłady takich recept, to:

1.Rp. 2% sol. Calcii chlorati 200,0

M.f. sol.

D.S. do jonoforezy

2.Rp. 2% sol. Natrii chlorati 100,0

M.f. sol.

D.S. do jonoforezy

3.Rp. 1% sol. Kalii iodidi 250,0

M.f. sol.

D.S. do jonoforezy

Wycena powyższych recept możliwa jest z odpłatnością ryczałtową.

Leki te wycenia się jako typ – roztwory do użytku zewnętrznego. Sporządza je się w warunkach niejałowych.

Jak przygotować roztwór do jonoforezy chlorku wapnia przy braku surowca do receptury?

W przypadku, gdy w hurtowniach brakuje surowca do przygotowania popularnego roztworu chlorku wapnia, możliwe jest wykonanie tej recepty z dostępnego leku gotowego – np. ampułek Calcium chloratum WZF 67mg/ml.

Pozostaje jednak wątpliwość, czy należy przeliczać ilość Calcium chloratum, uwzględniając stopień uwodnienia cząstki.

Przypomnijmy, wg Farmakopei Polskiej, Calcii chloridum jest synonimem Calcii chloridum hexahydricum, a jako surowiec recepturowy dostępny jest właśnie chlorek wapnia sześciowodny.

• W ampułkach Calcium chloratum WZF mamy jednak chlorek wapnia dwuwodny.
• Masa cząsteczkowa Calcium chloratum hexahydricum, to 219g/mol.
• W 2% roztworze CaCl2 w objętości 200ml z surowca do receptury, mamy zatem 4g substancji i 0,73g jonu wapnia.

Aby uzyskać taką samą ilość jonów wapnia z Calcium chloratum WZF 67mg/ml, wykonano powyższe obliczenia.

Korzystając z informacji zawartych w ChPL produktu, wiemy, że każdy ml roztworu zawiera 18,3mg jonów wapnia. Potrzebujemy 730mg jonów wapnia, czyli 40ml roztworu Calcium chloratum WZF 67mg/ml (4 ampułki).

Czytaj także: Roztwory wodne w recepturze aptecznej

Jak prawidłowo wycenić taką receptę?

Ponieważ produkt leczniczy Calcium chloratum WZF 10%, nie znajduje się na wykazie leków, które mogą być traktowane jako surowce farmaceutyczne przy sporządzaniu leków recepturowych, taką receptę należy wycenić pełnopłatnie.

Czytaj także: Czy recepty zawierające roztwory robione stosowane do jonoforezy należy wyceniać pełnopłatnie?

Autor: mgr farm. Anna Janaszkiewicz

Źródła:

http://www.bydgoszcz.oia.org.pl/dat/attach/1157_biuletyn_nr_154-2019.pdf

ChPL CALCIUM CHLORATUM WZF

https://receptura.pl/jonoforeza-najczesciej-sporzadzane-roztwory/

https://fizjoterapeuty.pl/jonoforeza/jonoforeza.html