Krople etanolu w substancjach

Często w literaturze znajdujemy podpowiedź „rozetrzeć z kilkoma kroplami etanolu”. Dlaczego? Odpowiedź na to pytanie znajduje się w poniższym artykule.

Mikronizacja – co się kryje za tym terminem?

Mikronizacja to nic innego jak proces redukcji średnicy cząstek stałych substancji do wielkości rzędu mikrometrów. Według Farmakopei Polskiej cząstki zmikronizowane mają wielkość mniejszą niż 10 µm (dokładniej 80% cząstek nie większych niż 10 µm, pozostałe nie większe niż 50 µm). Często, aby ułatwić proces mikronizacji, rozpuszcza się substancję w jak najmniejszej ilości lotnego rozpuszczalnika.

Jakich substancji użyć do rozcierania?

Właściwe zastosowanie substancji pomocniczych – rozpuszczalników czy surowców zwilżających – znacznie ułatwia roztarcie substancji. Przekłada to się na odpowiednie działanie, a także wygląd i konsystencję leku. Do wspomnianych substancji zaliczamy etanol, parafinę, oleje roślinne, a także glicerol, stosowany w przypadku podłoża hydrofilowego. Takie postępowanie przyczynia się do zniwelowania obecności grudek lub wyczuwalnych kryształków w przygotowanych przez nas zawiesinach czy maściach.

Osobny artykuł: Rozdrabnianie surowców do receptury aptecznej

Jakie substancje należy mikronizować?

Do surowców, które powinniśmy zmikronizować przed dodaniem do pozostałych składników leku recepturowego, należą:

Mentol, tymol, kamfora – ze względu na wielkość kryształów, przed wykonaniem maści lub zawiesin należy je rozdrobnić przez rozcieranie w moździerzu. Dla ułatwienia można dodać niewielką ilość stężonego etanolu i ucierać do jego całkowitego odparowania. W przypadku wykonywania maści o podłożu węglowodorowym nie ma konieczności rozcierania mentolu z etanolem, ponieważ substancja ta łatwo rozpuści się w ogrzanym podłożu.
Kwas borowy – występuje w postaci białego lub prawie białego krystalicznego proszku bądź kryształów. Można go rozetrzeć z parafiną. Oprócz ułatwienia mikronizacji pozwoli ona na zwilżenie substancji i właściwe zawieszenie surowca w podłożu.
Benzokaina – również występuje w postaci kryształów. Często wchodzi w skład zawiesin. W celu jej rozdrobnienia używa się niewielkiej ilości parafiny.
Rezorcynol – bezbarwny lub jasnoróżowoszary, krystaliczny proszek lub kryształy, które czerwienieją pod wpływem powietrza i światła. W tym przypadku również zaleca się użycie parafiny ciekłej.
Kwas salicylowy – mający postać białych, cienkich kryształów. Może być rozcierany z parafiną, olejem rycynowym lub etanolem.

Oprócz surowców występujących w postaci kryształów, zwilżyć należy też te substancje, które tworzą grudki odczuwalne na skórze. Szczególną uwagę należy zwrócić na hydrokortyzon, ditranol, a nawet siarkę oraz tlenek cynku, które można rozetrzeć z parafiną przed dodaniem do podłoża lub innych składników recepty.

Warto wspomnieć, że niekiedy producenci surowców farmaceutycznych oferują substancje w postaci zmikronizowanej, dzięki czemu proces mikronizacji nie jest konieczny.

Bibliografia: