Czym jest jonoforeza?
Jonoforeza to zabieg, który polega na wprowadzeniu przez skórę do tkanek leku, za pomocą siły pola elektrycznego. Prąd stały pozwala na dostarczenie jonów środka leczniczego. Wykorzystywane jest tutaj zjawisko dysocjacji elektrolitycznej, elektromigracji i elektroosmozy. Jonoforeza pozwala na uniknięcie efektu pierwszego przejścia, a także przyspiesza oczekiwany efekt.
Zabieg wykorzystuje odpowiednie urządzenie emitujące galwaniczny prąd stały. Natężenie i czas przepływu prądu wpływają na ilość wprowadzonego leku. Zazwyczaj stosuje się dwudziestominutową terapię.
Przeciwwskazania do jonoforezy to naruszenia ciągłości skóry, infekcje, stany zapalne, gorączka, znamiona, skaza krwotoczna, obecność wkłutych w ciało metalowych elementów czy rozrusznik serca, strach przed prądem, nowotwory, alergia na stosowany lek lub jego składnik, zakrzepowe zapalenie żył i miażdżyca.
Zobacz również: Sól Erlenmeyera – skład, wykonanie, zastosowanie
Rola roztworów do jonoforezy
Wskazania do stosowania jonoforezy są bardzo rozległe. W zależności od wprowadzanych do tkanki jonów uzyskuje się różne efekty. Często stosowany jest chlorek wapnia, który działa przeciwzapalnie, a także pobudza naczynia krwionośne. Jodek potasowy rozmiękcza blizny, hydrokortyzon wykazuje działanie przeciwzapalne, chlorowodorek lidokainy znieczula, a witamina C uszczelnia i uelastycznia naczynia krwionośne. Benzydamina hamuje stan zapalny, a podobne działanie wykazuje też diklofenak czy naproksen.
Do leczenia trudno gojących się ran można stosować jonoforezę z jonami cynku. Rwa kulszowa, przewlekłe stany zapalne czy owrzodzenia troficzne mogą być przyczyną stosowania histaminy. Adrenalina znalazła zastosowanie w leczeniu stanów zapalnych gałki ocznej, natomiast lidokaina w nerwobólach.
Najczęstsze receptury w aptece ogólnodostępnej
Rp. | |
3% Sol. Calcii chlorati | 200,0 |
M.f. Sól do jonoforezy |
Rp. | |
2% Sol. Calcii chlorati | 200,0 |
M.f. Sól do jonoforezy |
Rp. | |
2% Sol. Kalii jodati | 200,0 |
M.f. Sól do jonoforezy |
Sporządzanie roztworów
Na skuteczność jonoforezy wpływa zarówno rodzaj leku, jego stężenie, właściwości skóry i urządzenia, jak i sposób sporządzenia roztworu. Roztwory do jonoforezy przygotowuje się w warunkach niejałowych. Odpowiednie substancje rozpuszcza się i sączy.
Jonoforeza stanowi doskonałe rozwiązanie w przypadku wielu schorzeń, jest łatwodostępna oraz bezpieczna.
Zobacz również: Roztwory wodne w recepturze aptecznej
Źródła:
- https://www.mp.pl/pacjent/rehabilitacja/lista/118659,przeciwwskazania-do-laseroterapii-i-jonoforezy (dostęp: 15.07.2022).
- https://dobramedycynapraktyczna.pl/elektroterapia.html (dostęp: 15.07.2022).
- Marcin Hellmann, Maria Dudziak, Zastosowanie jonoforezy w ocenie funkcji mikrokrążenia
- https://fizjoterapeuty.pl/jonoforeza/jonoforeza.html (dostęp: 15.07.2022).
- Mikołajewska E., Elementy fizjoterapii. Fizykoterapia dla praktyków, PZWL, Warszawa 2011.