Krople do oczu – metody wyjaławiania

Krople do oczu to jałowe, wodne lub olejowe zawiesiny lub roztwory substancji leczniczych. Aplikowane są do worka spojówkowego lub na gałkę oczną. Z racji iż oko jest wrażliwym narządem preparatom tym stawia się specjalne wymagania. Są to: izotoniczność z płynem łzowym, pH w zakresie 3,5 – 8,5, brak zanieczyszczeń mechanicznych, odpowiednia wielkość cząstek dla kropli będących zawiesinami oraz jałowość. Na tym jak spełnić ostatni warunek skupimy się w poniższym artykule.
Na niezgodności w lekach ocznych należy zwrócić szczególną uwagę (fot. Shutterstock). Jałowe krople do oczu od momentu wykonania nieotwierane są ważne miesiąc (for. Pixabay.com).

Dlaczego krople do oczu muszą być jałowe?

Jałowość kropli zapewnia o braku drobnoustrojów, których obecność może spowodować powikłania i trwałe uszkodzenie oka. Jest to warunek konieczny dla tego typu preparatów. Jałowość kropli do oczu gwarantuje sposób ich sporządzania. W celu utrzymania jałowego środowiska niezbędny jest dodatek konserwantów. W przypadku kropli, które mają być stosowane na oko zranione lub po zabiegu chirurgicznym nie można użyć wspomnianych substancji. W tej sytuacji należy wydawać je w odpowiednich jednodawkowych opakowaniach chroniących od zanieczyszczeń.

Sprawdź: Vademecum

Przygotowanie do wykonania preparatu jałowego

Przygotowując preparaty jałowe należy zwrócić uwagę na wszystkie czynniki, które mogą stać się źródłem zanieczyszczenia, tj.: pomieszczenia do pracy, powietrze, pracownicy, aparatura, utensylia, opakowania, substancje lecznicze i pomocnicze oraz rozpuszczalniki. Przed rozpoczęciem pracy należy zdezynfekować wszystkie używane powierzchnie i stosowane urządzenia. Powietrze powinno być oczyszczane za pomocą filtrów HEPA. Wszelkie materiały, opakowania, utensylia, a także roztwory i podłoża powinny być wyjałowione. Pracownik powinien być ubrany w jednorazową odzież ochronną: kombinezon, ochraniacze na buty, maseczkę, czepek oraz rękawice nałożone na wcześniej umyte dłonie. Osoba wykonująca lek jałowy nie może posiadać biżuterii i makijażu.

Czytaj również: Aseptyka i jałowość leków

Metody wyjaławiana kropli ocznych

Wykonywanie preparatów w warunkach jałowych polega na wprowadzeniu substancji leczniczych i pomocniczych do jałowego rozpuszczalnika lub podłoża, kolejno wyjałowieniu i umieszczeniu w jałowych opakowaniach końcowych.

Zalecane metody wyjaławiania kropli do oczu:

  • termiczne – odbywa się w opakowaniu końcowym, w temperaturze 120°C przez 20 min,
  • przez sączenie – jednorodny roztwór przesącza się przez filtry membranowe o średnicy 0,22 µm dozując preparat do pojemników (nie sączymy roztworów koloidalnych, zawiesin i preparatów półstałych).

Utrzymanie jałowości

Dodatek środków konserwujących do kropli zapewnia jałowość preparatu w czasie stosowania go przez pacjenta. Konserwanty stosuje się dla leków dozowanych do pojemników wielodawkowych (buteleczka z zakraplaczem). W tym celu stosuje się następujące mieszaniny roztworów substancji:

1. chlorek benzalkoniowy0,05 g/l
octan lub glukonian chlorheksydyny0,10 g/l
2.chlorek benzalkoniowy0,05 g/l
alkohol β-fenylortęciowy4,00 g/l
3.boran fenylortęciowy0,01 g/l
alkohol β-fenyloetylowy4,00 g/l
4.azotan fenylortęciowy0,02 g/l
alkohol β-fenyloetylowy4,00 g/l
5.tiomersal0,20 g/l
alkohol β-fenyloetylowy4,00 g/l
6.boran fenylortęciowy0,01 g/l
7.hydroksybenzoesan metylu0,65 g/l
hydroksybenzoesan propylu0,35 g/l
alkohol β-fenyloetylowy4,00 g/l

Do każdej substancji leczniczej przypisany jest odpowiedni środek konserwujący. By ułatwić stosowanie konserwantów sporządza się ich roztwory pomocnicze zwykle w stężeniu 100-krotnie wyższym niż jest wymagane w gotowym preparacie.

K1diglukonian lub octan chlorheksydyny10,00 g/l
K2chlorek benzalkoniowy5,00 g/l
K3boran fenylortęciowy1,00 g/l
K4azotan fenylortęciowy2,00 g/l
K5tiomersal20,00 g/l
K6alkohol β-fenyloetylowy – nie rozcieńcza się
K7

hydroksybenzoesan metylu

hydroksybenzoesan propylu

woda

6,50 g

3,50 g

do 100 g

Jałowe krople do oczu od momentu wykonania nieotwierane są ważne miesiąc. Po otwarciu krople konserwowane ważne są przez 10 dni, natomiast krople bez substancji konserwujących 24 godziny.

Literatura:

  1. Receptura apteczna, red. R. Jachowicz, PZWL, Warszawa, 2015.
  2. Farmacja Praktyczna, red. R. Jachowicz, PZWL, Warszawa, 2017.
logo