Dlaczego krople do oczu muszą być jałowe?
Jałowość kropli zapewnia o braku drobnoustrojów, których obecność może spowodować powikłania i trwałe uszkodzenie oka. Jest to warunek konieczny dla tego typu preparatów. Jałowość kropli do oczu gwarantuje sposób ich sporządzania. W celu utrzymania jałowego środowiska niezbędny jest dodatek konserwantów. W przypadku kropli, które mają być stosowane na oko zranione lub po zabiegu chirurgicznym nie można użyć wspomnianych substancji. W tej sytuacji należy wydawać je w odpowiednich jednodawkowych opakowaniach chroniących od zanieczyszczeń.
Sprawdź: Vademecum
Przygotowanie do wykonania preparatu jałowego
Przygotowując preparaty jałowe należy zwrócić uwagę na wszystkie czynniki, które mogą stać się źródłem zanieczyszczenia, tj.: pomieszczenia do pracy, powietrze, pracownicy, aparatura, utensylia, opakowania, substancje lecznicze i pomocnicze oraz rozpuszczalniki. Przed rozpoczęciem pracy należy zdezynfekować wszystkie używane powierzchnie i stosowane urządzenia. Powietrze powinno być oczyszczane za pomocą filtrów HEPA. Wszelkie materiały, opakowania, utensylia, a także roztwory i podłoża powinny być wyjałowione. Pracownik powinien być ubrany w jednorazową odzież ochronną: kombinezon, ochraniacze na buty, maseczkę, czepek oraz rękawice nałożone na wcześniej umyte dłonie. Osoba wykonująca lek jałowy nie może posiadać biżuterii i makijażu.
Czytaj również: Aseptyka i jałowość leków
Metody wyjaławiana kropli ocznych
Wykonywanie preparatów w warunkach jałowych polega na wprowadzeniu substancji leczniczych i pomocniczych do jałowego rozpuszczalnika lub podłoża, kolejno wyjałowieniu i umieszczeniu w jałowych opakowaniach końcowych.
Zalecane metody wyjaławiania kropli do oczu:
- termiczne – odbywa się w opakowaniu końcowym, w temperaturze 120°C przez 20 min,
- przez sączenie – jednorodny roztwór przesącza się przez filtry membranowe o średnicy 0,22 µm dozując preparat do pojemników (nie sączymy roztworów koloidalnych, zawiesin i preparatów półstałych).
Utrzymanie jałowości
Dodatek środków konserwujących do kropli zapewnia jałowość preparatu w czasie stosowania go przez pacjenta. Konserwanty stosuje się dla leków dozowanych do pojemników wielodawkowych (buteleczka z zakraplaczem). W tym celu stosuje się następujące mieszaniny roztworów substancji:
1. | chlorek benzalkoniowy | 0,05 g/l |
octan lub glukonian chlorheksydyny | 0,10 g/l | |
2. | chlorek benzalkoniowy | 0,05 g/l |
alkohol β-fenylortęciowy | 4,00 g/l | |
3. | boran fenylortęciowy | 0,01 g/l |
alkohol β-fenyloetylowy | 4,00 g/l | |
4. | azotan fenylortęciowy | 0,02 g/l |
alkohol β-fenyloetylowy | 4,00 g/l | |
5. | tiomersal | 0,20 g/l |
alkohol β-fenyloetylowy | 4,00 g/l | |
6. | boran fenylortęciowy | 0,01 g/l |
7. | hydroksybenzoesan metylu | 0,65 g/l |
hydroksybenzoesan propylu | 0,35 g/l | |
alkohol β-fenyloetylowy | 4,00 g/l |
Do każdej substancji leczniczej przypisany jest odpowiedni środek konserwujący. By ułatwić stosowanie konserwantów sporządza się ich roztwory pomocnicze zwykle w stężeniu 100-krotnie wyższym niż jest wymagane w gotowym preparacie.
K1 | diglukonian lub octan chlorheksydyny | 10,00 g/l |
K2 | chlorek benzalkoniowy | 5,00 g/l |
K3 | boran fenylortęciowy | 1,00 g/l |
K4 | azotan fenylortęciowy | 2,00 g/l |
K5 | tiomersal | 20,00 g/l |
K6 | alkohol β-fenyloetylowy – nie rozcieńcza się | |
K7 | hydroksybenzoesan metylu hydroksybenzoesan propylu woda | 6,50 g 3,50 g do 100 g |
Jałowe krople do oczu od momentu wykonania nieotwierane są ważne miesiąc. Po otwarciu krople konserwowane ważne są przez 10 dni, natomiast krople bez substancji konserwujących 24 godziny.
Literatura:
- Receptura apteczna, red. R. Jachowicz, PZWL, Warszawa, 2015.
- Farmacja Praktyczna, red. R. Jachowicz, PZWL, Warszawa, 2017.