Rodzaje łysienia
Wypadanie włosów polega na stopniowym zaniku produkcji włosa w mieszku włosowym, co w konsekwencji powoduje utratę włosów na wszystkich obszarach owłosionych. Najważniejszy podział obejmuje rozróżnienie pomiędzy łysieniem bliznowaciejącym, które związane jest z nieodwracalnym zatrzymaniem wzrostu włosa i trwałym wypadaniem (m.in. liszaj płaski, toczeń rumieniowaty, łysienie czołowe włókniste), a niebliznowaciejącym, gdy możliwy jest samoistny lub stymulowany leczeniem odrost włosa.
Niewątpliwie najczęściej występującym wypadaniem włosów jest łysienie androgenowe, które dotyczy zarówno mężczyzn, jak i kobiet i może się pojawić w dowolnym momencie po okresie dojrzewania.
Osobny artykuł: Wcierka na łysienie androgenowe – nowa recepturowa formuła
Natomiast łysienie telogenowe cechuje się tym, że duża część włosów zostaje w fazie spoczynkowej, co powoduje zwiększoną utratę włosów w ciągu dnia (od 300 do 500 włosów). Przyczyną mogą być zaburzenia pracy tarczycy, poród, operacja, osłabienie lub niedobory witamin i składników mineralnych. Co ważne, łysienie telogenowe występuje po około 3 miesiącach od zaistnienia przyczyny.
Z kolei łysienie anagenowe jest następstwem chemioterapii, w której oprócz komórek nowotworowych, zahamowane zostaje również wytwarzanie mieszków włosowych w skórze.
Innym powodem wypadania włosów może być choroba autoimmunologiczna zwana łysieniem plackowatym (włosy wypadają małymi płatami i z czasem mogą prowadzić do całkowitej utraty) lub zakażenie grzybicze (zaczerwienienie, łuszczenie czy owrzodzenie w miejscu dotkniętym chorobą).
Substancje recepturowe w leczeniu łysienia
Leki recepturowe stosowane w wypadaniu włosów zawierają w składzie substancje, które rozszerzają naczynia krwionośne, co poprawia krążenie w mieszkach włosowych. Dzięki temu cebulki są zaopatrywane w składniki odżywcze i stymulowany jest porost włosów. Są to:
- nalewka chinowa (chinina),
- nalewka pieprzowa (kapsaicyna),
- pilokarpina (w stężeniach 0,125% – 0,5%),
- olej rycynowy (kwas rycynolowy).
Wykorzystywana jest również rezorcyna, która w zależności od zastosowanych stężeń będzie działać zmiękczająco na skórę głowy lub złuszczająco, co ułatwia wzrost włosa. Podczas gdy kwas salicylowy w stężeniach niższych niż 0,5% ułatwia przenikanie substancji w głąb skóry.
Czytaj również: Czy kwas salicylowy można rozpuścić w oleju rzepakowym?
Ponadto, minoksydyl stosowany jest w stężeniach od 2-5%, a także w niskich dawkach w postaci proszków recepturowych w leczeniu łysienia androgenowego, plackowatego, telogenowego i łysienia na podłożu genetycznym. Poprawia przepływ krwi i pobudza wydzielanie prostaglandyny E2 w mieszku włosowym, co stymuluje wzrost włosa.
Farmakoterapia obejmuje również stosowanie substancji, które blokują receptory androgenowe (pochodne progesteronu, flutamid i spironolakton), zmniejszają stężenie hormonów androgenowych we krwi (estradiol) lub blokują enzym 5-α-reduktazę (finasteryd i dutasteryd).
Przykładowe recepty
Rp.
Resorcini 1,0
Pilocarpini 0,5
Ol. Ricini 3,0
Tinct. Chinae 5,0
Tinct. Capsici 4,0
Vit. B6 5 amp.
Spiritus Vini ad 100,0
M.f. solutio
Rp.
Pilocarpini 0,5
Resorcini 3,0
Sulfuris ppt. 10,0
Spir. camphoratus 20,0
Spir. vini 70% 66,5
M.f. Solutio
Rp.
Minoxidili 2,0
Aquae dest. aa 17,0
Ethanoli 96° ad 100,0
M.f. sol.
D.S. 2 x dziennie na skórę głowy
Rp.
Minoxidili 5,0
Pilocarpini hydrochloridi 0,5
Coffeini 1,0
Ac. salicylici 1,0
Ethanoli 96% 47,5
Aquae ad 100,0
M.f. sol.
D.S. 1 x dziennie na skórę głowy 5 impulsów z atomizera
Rp.
Prednisoloni 0,02
Acidi salicylici 0,15
17- β-estradiol 0,012
Finasteryd 0,15
Minoxidil 5% 60,0
M.f. solutio
D.S. 1 x dziennie 1 ml na skórę głowy
Bibliografia:
- Shapiro, J., Otberg, N., & Hordinsky, M. (2015). Evaluation and diagnosis of hair loss.
https://www.uptodate.com/contents/evaluation-and-diagnosis-of-hair-loss - https://www.aptekarzpolski.pl/wiedza/11-2009-receptariusz-tonik-na-porost-wlosow/
- https://www.aptekarzpolski.pl/receptura/wykorzystanie-minoksydylu-jako-substancji-recepturowej/
- https://www.aptekarzpolski.pl/wiedza/skuteczna-terapia-lysienia-u-kobiet-i-mezczyzn/
- https://akademiafagronu.pl/wp-content/uploads/bsk-pdf-manager/2021/03/Minoxidil-w-recepturze-Material-z-webinaru.pdf