Doksepina – podstawowe informacje

Doksepina jest pochodną dibenzoksepiny. Hamuje wychwyt zwrotny monoamin (m.in. noradrenaliny), przez co zwiększa ich stężenie w szczelinach synaptycznych. W efekcie, działanie tych związków na ośrodkowy układ nerwowy jest zwiększone.

Wskazana jest w głównie w depresji, stanach lękowych, chorobie afektywnej dwubiegunowej i alkoholowej, a także w przebiegu zaburzeń somatycznych lub chorób organicznych. W tych terapiach podaje się ją doustnie, pamiętając o sukcesywnym zwiększaniu dawki i stopniowym odstawianiu pacjenta od leku.

Czytaj również: Magic mouthwash – co to takiego?

Doksepina stosowana zewnętrznie

Oprócz wzmagania przekaźnictwa noradrenergicznego, doksepina działa również na receptory histaminowe, blokując zarówno H1, jak i H2. Wykorzystano tą właściwość w terapii pokrzywki, egzemy i łagodzeniu świądu na skórze wywołanego reakcją alergiczną. Ponadto, doksepina zastosowana zewnętrznie może wywołać senność oraz subiektywnie zmniejszać u pacjentów świadomość odczuwania świądu. Wynika to z przezskórnego wchłaniania leku i jego działania na OUN.

Przeprowadzono badania na pacjentach chorujących na egzemę (AZS). Wykazały one, że miejscowo stosowana doksepina nie tylko łagodzi świąd, ale również zmniejsza zmiany skórne.

Podobne badania, przy użyciu kremu z 5% chlorowodorkiem doksepiny, przeprowadzono na pacjentach cierpiących na wypryskowe zapalenie skóry z silnym świądem, liszajem skórnym i kontaktowym zapaleniem skóry. Krem miał być aplikowany cztery razy dziennie przez 7 dni. Okazało się, że już po 24h ponad połowa pacjentów odczuła wyraźną ulgę i zmniejszenie intensywności świądu. Po dłuższym stosowaniu aż 84% pacjentów zgłaszało ulgę w odczuwanych dolegliwościach. W trakcie terapii pacjenci dobrze tolerowali lek. Najczęstsze działania niepożądane jakie zgłaszali to kłucie i pieczenie w miejscu aplikacji oraz łagodna lub umiarkowana senność.

Czytaj również: Krem z amitryptyliną w terapii bólu neuropatycznego

Dostępność doksepiny w maści

W Polsce nie jest dostępny żaden lek do stosowania zewnętrznego z doksepiną. Możliwe jest użycie tylko off-label i sporządzenie maści w recepturze aptecznej. Jednak za granicą, z preskrypcji lekarskiej, dostępne są kremy z 5% chlorowodorkiem doksepiny. Przykłady tych preparatów to: Prudoxin, Zonalon, Xepin Creme czy Doxiderm. Stosuje się je w terapii świądu w przebiegu takich chorób jak atopowe zapalenie skóry czy wyprysk. Dostępne są wyłącznie dla dorosłych, ponieważ bezpieczeństwo stosowania u młodszych grup pacjentów jest niezbadane.

Maści z doksepiną najczęściej stosuje się 3-4 razy dziennie (zachowując minimum 3-4h odstęp między aplikacjami) przez maksymalnie 8 dni. Aby uniknąć ogólnoustrojowych działań niepożądanych, kremy te powinno się nakładać cienką warstwą na jak najmniejszą powierzchnię (tylko chorobowo zmienioną). Kobiety karmiące piersią nie powinny stosować tych maści. Lek przenika do mleka matki, a u dzieci obserwowano działania niepożądane.

Źródła:

1. ChPL Doxepin Teva
2. https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=246 Dostęp z dnia 12.08.2022r.
3. Drake LA, et al. „Relief of pruritus in patients with atopic dermatitis after treatment with topical doxepin cream.” Journal of the American Academy of Dermatology 31.4 (1994): 613-616.
4. D Groene, P Martus and G. Heyer. „Doxepin affects acetylcholine induced cutaneous reactions in atopic eczema.” Experimental dermatology 10.2 (2001): 110-117.
5. LA Drake, LE Millikan. „The antipruritic effect of 5% doxepin cream in patients with eczematous dermatitis.” Archives of dermatology 131.12 (1995): 1403-1408.
6. https://www.webmd.com/drugs/2/drug-10060/zonalon-topical/details Dostęp z dnia 12.08.2022r.
7. https://www.drugs.com/cons/prudoxin-topical.html Dostęp z dnia 12.08.2022r.