Maści z insuliną – czy znajdują zastosowanie?

Insulina to polipeptyd wytwarzany przez trzustkę. Jest ona hormonem odpowiedzialnym za regulację gospodarki węglowodanowej w organizmie człowieka. W jakich przypadkach można zastosować insulinę w postaci maści? Jakie właściwości pozwalają na podanie jej zewnętrznie na skórę?
Maści z insuliną sporządzane są bardzo rzadko (fot. Shutterstock).

Insulina – krótka powtórka

Insulina to hormon polipeptydowy o działaniu anabolicznym, produkowany przez komórki beta trzustki. Jej najważniejszym działaniem jest obniżanie poziomu glukozy we krwi dzięki nasilaniu jej transportu do wnętrza komórek. Zaburzenia wytwarzania i/lub odpowiedzi na insulinę prowadzą do wystąpienia cukrzycy. Omawiany hormon jest jedynym lekiem, jaki można zastosować w cukrzycy typu 1, cukrzycy ciążowej oraz w zaawansowanej cukrzycy typu 2. Dodatkowo, insulina użyta miejscowo może być skutecznym preparatem w leczeniu trudno gojących się ran oraz owrzodzeń.

Sprawdź także: Kalkulator insuliny

Miejscowe działanie insuliny

Miejscowe zastosowanie insuliny poprawia gojenie się ran poprzez regulację reakcji oksydacyjnych i zapalnych. Wykazano, że zmniejsza ona ilość reaktywnych form tlenu w ranach oparzeniowych u szczurów. Ponadto, insulina indukuje wczesną rekrutację neutrofili, zwiększa liczbę makrofagów M2 oraz poziom interleukiny 10, przez co pobudza eliminację martwych tkanek. Hormon ten ułatwia również chemotaksję i fagocytozę makrofagów, a także wydzielanie mediatorów stanu zapalnego. Co więcej, miejscowe podanie insuliny na rany skórne nasila migrację keratynocytów, przyspiesza ponowną epitelializację i nasila reakcję fibroblastów. Warto wspomnieć, że migracja i różnicowanie keratynocytów wywołane insuliną są zależne od receptora nabłonkowego czynnika wzrostu.

Co ciekawe, leczenie poparzonej skóry za pomocą insuliny poprawia odkładanie i dojrzewanie kolagenu. Oprócz regulacji odbudowy nabłonka i odpowiedzi zapalnej insulina wywiera również działanie angiogenne. Dzieje się to przez zwiększenie nowo powstałych naczyń krwionośnych w gojących się tkankach. W dodatku, podskórne wstrzyknięcie insuliny stymuluje migrację komórek śródbłonka naczyniowego i tworzenie się naczyń włosowatych. Te efekty biologiczne są związane z sygnalizacją PI3K-Akt-SREBP1.

Rany trudno gojące się

Gojenie się ran to złożony proces biologiczny, który polega na naprawie uszkodzonej tkanki i przywróceniu integralności skóry. Insulina jest od prawie wieku opisywana jako substancja indukująca szybkie gojenie się ran. Chociaż istnieje wiele badań związanych z jej skutecznością w leczeniu oparzeń, tylko nieliczne z nich dotyczą stosowania miejscowego. Jednakże istniejące badania przeprowadzone na zwierzętach i badania kliniczne potwierdzają, że insulina podana miejscowo poprawia gojenie się ran w kilku wspomnianych mechanizmach, nie powodując istotnych działań niepożądanych.

Osobny artykuł: Leki recepturowe stosowane na trudno gojące się rany

Współcześnie stosowanie insuliny w recepturze – maści z insuliną

Obecnie w aptekach bardzo rzadko spotyka się recepty na lek robiony zawierający w swoim składzie insulinę. Co ciekawe, maści takie były wykonywane z użyciem Insulinum Solutio Neutralis WO-S, która łatwo wkręcała się w podłoże, a obecnie jest surowcem trudno dostępnym.

Przykładowe recepty z insuliną krystaliczną:

Rp.

Ins. Crystal.

3% Sol. Ac. Borici

Eucerini

Vaselini fl.

M. f. ung.

 

300 j. m.

 

 

 aa ad 100,0

 

Rp.

Ins. Cryst.

Gentamycini

Lanolini

Vaselini

M. f. ung.

20 j.m.

0,03

 

aa ad 10,0

Sporządzone leki należy przechowywać w lodówce. Ich maksymalna trwałość to 7 dni, dlatego pacjent powinien otrzymywać preparat co kilka dni w małych opakowaniach.

Bibliografia:

  1. Jiao Wang, Jixiong Xu, Effects of Topical Insulin on Wound Healing: A Review of Animal and Human Evidences, Diabetes, Metabolic Syndrome and Obesity: Targets and Therapy, 2020, 719-727.
  2. Jachowicz R., Receptura apteczna, PZWL, 2015.
  3. Janiec W., Farmakodynamika, PZWL, 2016.
logo