Insulina – krótka powtórka

Insulina to hormon polipeptydowy o działaniu anabolicznym, produkowany przez komórki beta trzustki. Jej najważniejszym działaniem jest obniżanie poziomu glukozy we krwi dzięki nasilaniu jej transportu do wnętrza komórek. Zaburzenia wytwarzania i/lub odpowiedzi na insulinę prowadzą do wystąpienia cukrzycy. Omawiany hormon jest jedynym lekiem, jaki można zastosować w cukrzycy typu 1, cukrzycy ciążowej oraz w zaawansowanej cukrzycy typu 2. Dodatkowo, insulina użyta miejscowo może być skutecznym preparatem w leczeniu trudno gojących się ran oraz owrzodzeń.

Sprawdź także: Kalkulator insuliny

Miejscowe działanie insuliny

Miejscowe zastosowanie insuliny poprawia gojenie się ran poprzez regulację reakcji oksydacyjnych i zapalnych. Wykazano, że zmniejsza ona ilość reaktywnych form tlenu w ranach oparzeniowych u szczurów. Ponadto, insulina indukuje wczesną rekrutację neutrofili, zwiększa liczbę makrofagów M2 oraz poziom interleukiny 10, przez co pobudza eliminację martwych tkanek. Hormon ten ułatwia również chemotaksję i fagocytozę makrofagów, a także wydzielanie mediatorów stanu zapalnego. Co więcej, miejscowe podanie insuliny na rany skórne nasila migrację keratynocytów, przyspiesza ponowną epitelializację i nasila reakcję fibroblastów. Warto wspomnieć, że migracja i różnicowanie keratynocytów wywołane insuliną są zależne od receptora nabłonkowego czynnika wzrostu.

Co ciekawe, leczenie poparzonej skóry za pomocą insuliny poprawia odkładanie i dojrzewanie kolagenu. Oprócz regulacji odbudowy nabłonka i odpowiedzi zapalnej insulina wywiera również działanie angiogenne. Dzieje się to przez zwiększenie nowo powstałych naczyń krwionośnych w gojących się tkankach. W dodatku, podskórne wstrzyknięcie insuliny stymuluje migrację komórek śródbłonka naczyniowego i tworzenie się naczyń włosowatych. Te efekty biologiczne są związane z sygnalizacją PI3K-Akt-SREBP1.

Rany trudno gojące się

Gojenie się ran to złożony proces biologiczny, który polega na naprawie uszkodzonej tkanki i przywróceniu integralności skóry. Insulina jest od prawie wieku opisywana jako substancja indukująca szybkie gojenie się ran. Chociaż istnieje wiele badań związanych z jej skutecznością w leczeniu oparzeń, tylko nieliczne z nich dotyczą stosowania miejscowego. Jednakże istniejące badania przeprowadzone na zwierzętach i badania kliniczne potwierdzają, że insulina podana miejscowo poprawia gojenie się ran w kilku wspomnianych mechanizmach, nie powodując istotnych działań niepożądanych.

Osobny artykuł: Leki recepturowe stosowane na trudno gojące się rany

Współcześnie stosowanie insuliny w recepturze – maści z insuliną

Obecnie w aptekach bardzo rzadko spotyka się recepty na lek robiony zawierający w swoim składzie insulinę. Co ciekawe, maści takie były wykonywane z użyciem Insulinum Solutio Neutralis WO-S, która łatwo wkręcała się w podłoże, a obecnie jest surowcem trudno dostępnym.

Przykładowe recepty z insuliną krystaliczną:

Sporządzone leki należy przechowywać w lodówce. Ich maksymalna trwałość to 7 dni, dlatego pacjent powinien otrzymywać preparat co kilka dni w małych opakowaniach.

Bibliografia:

1. Jiao Wang, Jixiong Xu, Effects of Topical Insulin on Wound Healing: A Review of Animal and Human Evidences, Diabetes, Metabolic Syndrome and Obesity: Targets and Therapy, 2020, 719-727.
2. Jachowicz R., Receptura apteczna, PZWL, 2015.
3. Janiec W., Farmakodynamika, PZWL, 2016.