Nadkwaśność i choroba wrzodowa

Sok żołądkowy zawiera wydzielinę gruczołów trawiennych znajdujących się w błonie śluzowej żołądka. Jego głównym składnikiem jest kwas solny oraz pepsynogen, ulegający aktywacji do pepsyny pod wpływem niskiego pH. Obecność tych czynników pozwala na trawienie spożywanych posiłków, szczególnie białek. Niekiedy jednak dochodzi do nadmiernej produkcji soku żołądkowego, w tym kwasu solnego, którego ilości nie są wystarczająco rozcieńczane i neutralizowane przez śluz i wodorowęglan sodu.

Osobny artykuł: Niezgodności pepsyny

Nadkwaśność a choroba wrzodowa

Nadkwaśność, potocznie zwana nadkwasotą, związana jest z uczuciem zgagi, nudności, pieczenia oraz bólu w nadbrzuszu i klatce piersiowej. Co ważne, może przyczyniać się do wystąpienia zapalenia żołądka i choroby wrzodowej [1,2].

Choroba wrzodowa to cykliczne pojawianie się wrzodów trawiennych w żołądku i/lub dwunastnicy. Wrzód trawienny jest z kolei ubytkiem w błonie śluzowej, sięgającym poza blaszkę mięśniową, z naciekiem zapalnym i martwicą skrzepową w otoczeniu. Wrzody trawienne powstają w odcinkach przewodu pokarmowego, w których błona śluzowa ma kontakt z kwasem solnym i pepsyną. Najczęstszym miejscem jest żołądek lub dwunastnica, rzadziej przełyk. Za główną przyczynę wrzodów uznaje się infekcję bakteriami Helicobacter pylori oraz palenie tytoniu. Innymi czynnikami, które mogą modyfikować przebieg choroby, są:

stres,
nadkwasota,
zaburzenia hormonalne,
predyspozycje genetyczne (m.in. liczba komórek okładzinowych),
spożywanie alkoholu,
niewłaściwa dieta [3].

W łagodzeniu i leczeniu schorzeń górnego odcinka przewodu pokarmowego stosowane są leki takie jak: antagoniści receptorów H₂, leki cholinolityczne, inhibitory pompy protonowej, analogi prostaglandyn, środki zobojętniające, środki osłaniające oraz chemioterapeutyki zwalczające Helicobacter pylori [4].

Substancje recepturowe stosowane w nadkwaśności i chorobie wrzodowej

W farmakoterapii wykorzystywane są również leki recepturowe, w których skład wchodzą następujące substancje:

Siarczan atropiny (Atropini sulfas) – zmniejsza czynność wydzielniczą przewodu pokarmowego.
Węglan bizmutu zasadowy (Bismuthi subcarbonas) – zobojętnia nadmiar kwasu solnego w żołądku i działa osłaniająco. Preparaty bizmutu skuteczne są w terapii wrzodów żołądka i dwunastnicy.
Galusan bizmutu zasadowy (Bismuthi subgallas) – działa osłaniająco, szczególnie w nieżycie przewodu pokarmowego.
Azotan bizmutu zasadowy (Bismuthi subnitras) – wykazuje działanie osłaniające w owrzodzeniach przewodu pokarmowego z towarzyszącymi biegunkami.
Tlenek magnezu (Magnesii oxidum) – alkalizuje sok żołądkowy, ponadto działa łagodnie przeczyszczająco i adsorbująco. Często stosowany jest w nadkwaśności żołądka.
Węglan magnezu (Magnesii carbonas) – działa alkalizująco oraz łagodnie przeczyszczająco i adsorbująco. Podobnie jak tlenek magnezu jest często stosowany w nadkwaśności żołądka.
Węglan wapnia strącony (Calcii carbonas praecipitatum) – wykazuje działanie zobojętniające oraz przeciwbiegunkowe [5].