Leki roślinne stosowane w chorobach serca
W leczeniu nadciśnienia, arytmii czy w celu wzmocnienia pracy serca stosuje się także preparaty ziołowe. Ze względu na różnorodny profil działania ziół oraz liczne interakcje, w jakie mogą one wchodzić z lekami, bardzo ważna jest tutaj wcześniejsza konsultacja lekarska. Zioła to skuteczne preparaty lecznicze, ale jak każdy lek, w niewłaściwej dawce mogą okazać się szkodliwe.
Osobny artykuł: Leki recepturowe stosowane w chorobach serca
Liść naparstnicy wełnistej (Digitalis lanatae folium)
Naparstnica wełnista zaliczana jest do roślin leczniczych ze względu na zawartość glikozydów kardenolidowych (a konkretnie lanatozydu A, B i C). Ich wyjątkowe działanie opiera się na wzmożeniu siły skurczu mięśnia sercowego, a także zwiększeniu objętości wyrzutowej serca, co powoduje, że serce pracuje bardziej ekonomicznie. Dodatkowo, związki te powodują wydłużenie okresu odpoczynku serca oraz zwiększenie przepływu krwi przez nerki – dodatkowy efekt moczopędny (związany z obecnością w naparstnicy flawonoidów).
Z naparstnicy wełnistej otrzymuje się digoksynę, która znalazła zastosowanie w leczeniu zastoinowej niewydolności krążenia czy w utrwalonym migotaniu przedsionków.
Inną odmianą naparstnicy jest naparstnica purpurowa (Digitalis purpurea). Zawiera ona podobny zestaw składników aktywnych, ale działa znacznie wolniej oraz ma zdolność kumulacji w organizmie, w konsekwencji jest bardziej toksyczna. Obecnie nie stosuje się jej w lecznictwie.
Ziele konwalii majowej (Convallarae herba)
Ta sięgająca swoim zasięgiem niemal całą Europę oraz środkową i północną Azję roślina, również zawiera glikozydy kardenolidowe. Główny glikozyd stanowi konwalatoksyna, która wykazuje najsilniejsze działanie na mięsień sercowy spośród wszystkich znanych glikozydów (działa 10-krotnie silniej od digoksyny). Jednocześnie ziele konwalii jest jedną z najczęściej wykorzystywanych leczniczo substancji roślinnych o działaniu nasercowym (wchodzi min. w skład kropel nasercowych). Kardenolidy ziela konwalii zwiększają siłę skurczu mięśnia sercowego oraz nieznacznie zmniejszają liczbę skurczów.
Bardzo ważne jest tutaj stosowanie wyłącznie preparatów gotowych i zgodnie z zaleceniami lekarza lub farmaceuty, ponieważ konwalia majowa jest rośliną trującą, a sporządzanie preparatów domowych nie pozwala na dokładne określenie zawartości substancji czynnej.
Czytaj również: Nalewki zawierające glikozydy kardenolidowe – charakterystyka
Ziele miłka wiosennego (Adonidis vernalis herba)
Glikozydy miłka wiosennego działają szybko i dwukrotnie słabiej od konwalii majowej. Dodatkowo zawiera on flawonoidy- pochodne luteoliny o słabym działaniu moczopędnym. Zwykle stosowane są w leczeniu przewlekłej niewydolności krążenia pochodzenia sercowego, miażdżycy oraz w leczeniu obrzęków.
Głóg dwuszyjkowy (Crataegus oxyacantha)
Jest to roślina wieloletnia, która pospolicie występuje w Polsce. Substancje lecznicze obecne są w owocach i kwiatostanie głogu. Są one źródłem flawonów (witeksyna i jej pochodne), flawonoli czy amin biogennych, które to usprawniają przepływ krwi przez tętnice wieńcowe oraz działają normalizująco na rytm serca. Flawonole dodatkowo łagodnie obniżają ciśnienie tętnicze krwi.
Zawarte w głogu saponiny wpływają korzystnie na profil lipidowy poprzez działanie zmniejszające wchłanianie cholesterolu. Głóg może okazać się również skuteczny w problemach z bezsennością, ponieważ działa uspokajająco i normalizuje sen. Występuje on powszechnie w preparatach dostępnych w aptekach, wskazany jest do stosowania szczególnie osobom starszym z nadciśnieniem, miażdżycą i przewlekłą niewydolnością krążenia pochodzenia sercowego.
