Receptura na matczyne problemy

Leki recepturowe posiadają tę przewagę nad lekami gotowymi, że z reguły nie zawierają w swoim składzie barwników ani konserwantów. Świetnie sprawdzają się u dzieci, które należą do grupy jednych z najbardziej wymagających pacjentów. Wśród schorzeń, z którymi najczęściej zmagają się matki u swoich pociech, można wyróżnić pieluszkowe zapalenie skóry, wysypki alergiczne, atopowe zapalenie skóry, świąd, a także trądzik w wieku młodzieńczym. Niektóre choroby są na tyle uporczywe, że popularne, gotowe preparaty nie przynoszą ulgi. W składzie leku robionego mogą znaleźć się kompozycje substancji leczniczych odmienne od tych w lekach gotowych.
Receptura na matczyne problemy, fot. Shutterstock

Pieluszkowe zapalenie skóry (PZS)

Schorzenie objawia się zaczerwienieniem i łuszczeniem się naskórka w okolicach przylegania pieluszki. Nieleczone prowadzi do obrzęku, grudek, pęcherzy i w końcu nadżerek. Zmianom towarzyszy świąd, a także zakażenia drożdżakami. W początkowym stadium zaleca się środki pielęgnujące, osuszające, ściągające, które zawierają na przykład tlenek cynku, związki taninowe, zasadowy galusan bizmutu. Zadaniem tego typu substancji jest ograniczenie kontaktu podrażnionej skóry z pieluszką i zmniejszenie uczucia świądu. Warto zwrócić uwagę na maść pośladkową, która jest sprawdzona i bezpieczna dla noworodków, niemowląt i małych dzieci. Niestety poprzez swoje właściwości okluzyjne utrudnia leczenie zmian o większym stopniu nasilenia. W przypadku zaostrzonej fazy wymaga się zastosowanie substancji przeciwdrobnoustrojowych i antyseptycznych (nystatyna), przeciwgrzybiczych (klotrimazol), a niekiedy przeciwzapalnych. U małych dzieci rekomenduje się glikokortykosteroidy o słabej sile działania, jak na przykład hydrokortyzon.

Pozostałe substancje wchodzące w skład leków recepturowych zalecanych w PZS to:

Lekarze nie zalecają tradycyjnych, domowych sposobów radzenia sobie z PZS, jak kąpiele w krochmalu czy używanie talku i skrobi kukurydzianej. Dlaczego? Substancje te tworzą na skórze pożywkę dla drożdżaków. Matki nie powinny także korzystać z kosmetyków, w skład których wchodzą substancje zapachowe, barwniki, parabeny oraz oleje mineralne. Mogą one spowodować dodatkowe podrażnienia i odczyny alergiczne delikatnej skóry dziecka.

Czytaj również: Pieluszkowe zapalenie skóry

Świąd skóry i wysypki alergiczne

Świąd skóry u dzieci może być wywołany przez alergeny, ukąszenia owadów, a także być wynikiem atopowego zapalenia skóry (AZS), które występuje w dwóch klinicznych formach:

  • wypryskowa (mokra) – występuje najczęściej u niemowląt i dzieci starszych
  • liszajowata (sucha) – występuje u dzieci starszych, młodzieży i dorosłych

Często się zdarza, że matki odnajdują „panaceum” na suchą i swędzącą skórę swoich dzieci w prostym leku recepturowym. Lekarze zaznaczają, że systematyczna pielęgnacja (nawilżanie i natłuszczanie) może być wystarczającą metodą leczenia AZS o niewielkim nasileniu stanu zapalnego.

Przykładowa recepta na lek nawilżająco – natłuszczający w AZS:

Rp.
Urea5,0
Aquae15,0

Ung. Cholesteroli

ad 100,0

M.f. ung.

 

Osobny artykuł: Wiosenna alergia – jak może pomóc lek recepturowy?

W przypadku objawów nadkażenia bakteryjnego zmian wypryskowych, zalecane jest stosowanie preparatów odkażających lub zawierających antybiotyki, jak na przykład:

Rp.
Acidi salicylici3,0
Erytromycini1,0

Vaselini

ad 100,0

M.f. ung.

Leki recepturowe stosowane na świąd skóry mogą dodatkowo zawierać w swoim składzie substancje znieczulające:

Prometazyna

Nowym surowcem w recepturze o działaniu przeciwalergicznym jest prometazyna (Promethazini hydrochloridum). Jest lekiem przeciwhistaminowym I generacji. Sprawdza się w leczeniu odczynów alergicznych, na przykład po ukąszeniu owadów.

Jak wygląda recepta na lek zawierający w swoim składzie prometazynę?

Rp.
Promethazini hydrochloridi1,0
Mentholi0,5

Ethanoli 45%

ad 50,0

M.f. sol.

Trądzik młodzieńczy

Trądzik pospolity dotyka osoby w wieku dorastania, między 12 a 19 rokiem życia. W lekach recepturowych stosowanych w leczeniu tego schorzenia wykorzystuje się substancje antyseptyczne, wysuszające, keratoplastyczne, zmniejszające ilość sebum, przeciwzapalne, a także bakteriobójcze (w tym antybiotyki). Dostępne są także inne surowce: kwas winowy i palmitynian askorbylu, które mają właściwości antyseptyczne, ściągające, przeciwzapalne i rozjaśniające.

Przykładowe surowce wchodzące w skład leków recepturowych w leczeniu trądziku:

Osobny artykuł: Leki recepturowe na przebarwienia

Bibliografia:

  1. Pandyra-Kowlaska B., O recepturze na Dzień Matki, czyli co każda mama farmaceutka wiedzieć powinna, „Aptekarz Polski” 2022, nr 189, s.36-41
  2. Winnicka K., Leki recepturowe stosowane w leczeniu trądziku i przebarwień potrądzikowych,  „Recepta.pl” 2019, nr 5
  3. Poradnik Receptury Współczesnej cz.I Fagron, Wydanie II poprawione 2015
  4. https://receptura.pl/pieluszkowe-zapalenie-skory/ Dostęp z dnia 15 maja 2023

mgr farm Aleksandra Siemionek

logo