Kiedy stosujemy roztwory wodne?

Roztwory mają szerokie zastosowanie terapeutyczne. Wyróżnia się wśród nich roztwory:

• do podania doustnego,
• do stosowania w jamie ustnej,
• do irygacji,
• do ucha, nosa czy oczu.

W zależności od rodzaju wykonywanego preparatu w recepturze aptecznej wykorzystuje się wodę „pro usu officinale” lub do iniekcji. Roztwory wodne w większości przypadków są roztworami rzeczywistymi, które można sączyć w celu uzyskania przezroczystości.

Należy pamiętać, że jeśli na recepcie nie podano nazwy rozpuszczalnika a tylko termin „roztwór” należy przyjąć, że rozpuszczalnikiem jest woda.

 Osobny artykuł: Roztwory olejowe w recepturze

Woda do receptury aptecznej

Woda jest uniwersalnym rozpuszczalnikiem. Stanowi ważną substancję pomocniczą, a przy wykonaniu roztworów wodnych jest ich nieodłącznym elementem. Jej monografia znajduje się w Farmakopei XI, w celu ustalenia wymagań, jakie musi spełniać. W aptece wodę można wytwarzać odpowiednią metodą bądź stosować tę oferowaną przez przemysł (wodę w pojemnikach). Do przygotowania leków jałowych należy użyć wodę do wstrzykiwań jednak ze względu, że woda oczyszczona musi spełniać kryteria jałowości, można ją używać także do sporządzania preparatów jałowych. Po otwarciu pojemnika wodę pobiera się z niego do 16 godzin.

Zasady sporządzania roztworów wodnych

1. Odważanie substancji czynnej i wody

Jeśli w recepcie zapisane jest więcej niż jedna substancja lecznicza to każdą z nich rozpuszcza się w niewielkiej ilości wody a następnie przygotowane roztwory się łączy ze sobą.

2. Mieszanie

Roztwory należy zamieszać. Jeśli odbywa się to za pomocą zlewki, po przeniesieniu roztworu do butelki, zlewkę popłukuje wodą i uzupełnia roztwór do żądanej masy leku.

3. Oznakowanie butelki z roztworem

Roztwory wodne używane w recepturze:

• Woda wapienna – roztwór wodorotlenku wapnia powstały na skutek reakcji tlenku wapnia z wodą. Stanowi roztwór nasycony, przechowywany z osadem nierozpuszczonego tlenku wapnia.
• Nadtlenek wodoru 3% – roztwór nadtlenku wodoru w wodzie przygotowany przez rozcieńczenie 10-krotne 30% perhydrolu.
• Roztwór zasadowego octanu glinu czyli płyn Burowa.
• Roztwór wodny jodu – zawiera 1% jodu oraz 2% jodku potasu. Roztwór ten stanowi przykład roztworu solubilizowanego jodu, który w wodzie jest nierozpuszczalny.

Sprawdź również: Roztwory buforowe w recepturze

Przykłady recept :

Czytaj również:

• roztwory etanolowe
• roztwory glicerolowe

Bibliografia:

1. Jachowicz R., Receptura apteczna, 2015, PZWL, Warszawa.
2. Krówczyński L., Ćwiczenia z receptury, 2000, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
3. Sznitowska M., Farmacja stosowana technologia postaci leku, 2017, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.
4. Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych Farmakopea XI, 2017.