Każdy farmaceuta w swoim życiu zawodowym spotkał się z koniecznością przygotowania soli Erlenmeyera. W swoim składzie zawiera trzy sole bromków zmieszanych w ściśle określonym stosunku:

Najczęściej w recepturze aptecznej sól Erlenmeyera stosowana jest do otrzymania roztworu – solutio Erlenmeyeri. Obecnie stosowany jest 2,5% roztwór tej soli. Wykonanie polega na odważeniu poszczególnych składników, roztarciu i połączeniu ich w moździerzu. Następnie odważa się taką ilość mieszaniny substancji, aby otrzymać roztwór o wymaganym stężeniu, mając na uwadze ilość przepisanej wody.

Osobny artykuł: Mixtura Nervina – skład, wykonanie, zastosowanie

Jakie działanie na organizm wykazują bromki?

Bromki zawarte w soli Erlenmeyera wykazują słabe działanie uspokajające, a w większych dawkach nasenne. Mechanizm działania oparty jest na gromadzeniu się tych jonów po wchłonięciu w płynach międzykomórkowych i wypieraniu jonów chloru. W ten sposób wpływają na funkcjonowanie układu nerwowego. Farmakopea Polska nie określa maksymalnych dawek jednorazowych dla bromków, ustala jedynie maksymalne dawki dobowe.

Dla bromku sodu i potasu wynoszą one 1 g, a dla bromku amonu 0,5 g, przy czym dla preparatów zawierających więcej niż jedną sól bromkową maksymalna łączna dawka dobowa wynosi 1 g, w tym bromku amonowego maksymalnie 0,5 g. Za każdym razem należy przed wykonaniem recepty sprawdzić poprawność recepty oraz przeliczyć przepisane ilości składników – w razie przekroczenia dawek należy skontaktować się z lekarzem. Zwykle na receptach zalecane jest spożywanie 3 łyżek stołowych sol. Erlenmeyeri dziennie, co daje 45 ml płynu (łyżka stołowa = 15 ml). To stanowi mniej niż połowę maksymalnej dobowej dawki.

Sprawdź także: Uspokajające leki recepturowe

Działania niepożądane – czy musimy uważać na bromki?

Bromki już w dawkach terapeutycznych mogą wywołać działania niepożądane w postaci podrażnień przewodu pokarmowego, przy czym najbardziej toksyczny jest bromek amonu, później bromek potasu, najmniej toksyczny jest bromek sodu. Duże dawki soli bromu mogą być przyczyną wystąpienia groźnego zespołu toksycznego – bromizmu. Efekt ten spotykany jest także przy długotrwałym zażywaniu soli bromu na skutek tendencji tych związków do kumulowania się w organizmie. Obserwuje się też powolność wydalania bromków z ustroju z tego powodu, że nerki jednakowo reagują zarówno na bromki, jak i na chlorki.

W takim przypadku bromki nie są więc wydalane szybciej, pomimo bycia związkami obcymi dla organizmu. Na zatrzymanie się bromków w organizmie wpływać może także ubogie w sól pożywienie – organizm pokrywa wówczas zapotrzebowanie na jony chlorkowe – jonami bromkowymi. Najbardziej charakterystyczne objawy bromizmu to zaburzenia neurologiczne i psychiczne (psychozy, halucynacje) oraz wysypka skórna przypominająca trądzik (tzw. acne bromide). Zmiany skórne wywołane są wydalaniem związków bromu z potem, co powoduje podrażnienie i stany zapalne skóry. Zatrucia przewlekłe zdarzają się znacznie częściej niż zatrucia ostre.

Czytaj również: Rp. Mixt. nervinae, Neospasmini aa 250,0, M.f. mixt.

Przykłady recept zawierających sól Erlenmeyera:

Literatura:

1. Jachowicz R. (red.). Receptura apteczna. Podręcznik dla studentów farmacji. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015.
2. Kostowski W., Herman Z.S., Farmakologia – podstawy farmakoterapii: podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy. Wyd. 3 poprawione i uzupełnione. Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006.
3. http://www.aptekarzpolski.pl/2010/02/02-2010-receptariusz-mieszanka-uspokajajaco-nasercowa/ (dostęp 21.05.2020).
4. https://receptura.pl/uspokajajace-leki-recepturowe/ (dostęp 21.05.2020).