Unguator i jego rola w recepturze aptecznej
Unguator pełni rolę miksera recepturowego, który zapewnia szybkie i wydajne sporządzanie preparatów leczniczych dla pacjentów. Znalazł on szerokie zastosowane, które niesie ze sobą wiele praktycznych rozwiązań. Zastąpił on tradycyjne moździerze z pistlami, w których jeszcze do nie dawna wykonywano różne postaci leków. Miksery recepturowe pozwalają farmaceutom precyzyjnie i w sposób kontrolowany mieszać różne surowce farmaceutyczne w celu przygotowanie wielu postaci leków (m.in. czopków, maści). Kontrolowane procesy mieszania i precyzyjna regulacja unguatorów pomagają zapewnić jakość i bezpieczeństwo otrzymywanych leków, minimalizując w ten sposób ryzyko niewłaściwego wymieszania. Umożliwiają również wykonywanie maści w pojemniku, w którym następnie zostaną one wydane pacjentowi, bez konieczności przekładania ich do innych opakowań.
Warto zauważyć, że miksery znacząco skracają czas sporządzania leków. Mogą być one używane do homogenizacji różnych substancji leczniczych, w tym np. proszków, płynów z podłożami maściowymi, co pozwala na uzyskanie jednorodnych preparatów leczniczych. Miksery umożliwiają wykonanie różnych postaci leku, dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjentów.
Czytaj także: Receptura apteczna w ogniu krytyki
Unguator- jak prawidłowo ustawiać jego parametry?
Unguator swoją budową przypomina rozbudowane mieszadło mechaniczne. Większość mikserów recepturowych zawiera głowicę napędową, windę z ramieniem oraz panel sterowania, który umożliwia ustawienie parametrów mieszania. Niezwykle ważne jest, aby dokonywać właściwych ustawień mieszania, ponieważ jest to niezbędne do wykonania danej postaci leku. Przykładowo – większość maści można wykonać ustawiając poziom 5 obrotów na 2 – 3 minuty. W przypadku obecności wodnych substancji recepturowych (np. wody), długość mieszania należy odpowiednio wydłużyć do 4 – 5 minut.
Bezwzględnie należy zmniejszyć liczbę obrotów w przypadku preparatów zawierający witaminy w celu uniknięcia niezgodności. Takie maści wykonuje się dwuetapowo – w pierwszym etapie miesza się wszystkie składniki według wspomnianych wyżej parametrów, a następnie miesza się preparat z witaminami na niskich obrotach (np. 1/2) przez 20 – 30 sekund. Wysoki poziom obrotów stosuje się na przykład podczas stapiania masła kakaowego. Poziom obrotów i czas mieszania zależy od ilości użytego podłoża, jednak jest to zwykle 7/8 poziom obrotów.
Zobacz także: Jak dbać o unguator?
Mieszadła jednorazowo a wielorazowe- kiedy należy je używać?
Dodatkowo w mikserze występuje uchwyt na mieszadła mechaniczne, na których można zamontować pojemniki. Są one wymiennymi elementami i ze względu na bezpośredni kontakt z danym preparatem, powinny być czyste. Wyróżniamy mieszadła stałe (wielorazowego użytku) oraz jednorazowe. Te ostatnie należy stosować w przypadku substancji recepturowych barwnych (np. ichtiol). W ten sposób nie zabarwimy mieszadeł stałych, co pozwoli na wykonywanie leków recepturowych bez ryzyka zabarwienia. Dodatkowo mogą być one stosowane w przypadku receptury jałowej – minimalizujemy w ten sposób ryzyko zanieczyszczeń mikrobiologicznych, jakie stwarzałoby użycie mieszadła wielorazowego użytku.
Schemat pracy z unguatorem
Sporządzanie leków za pomocą unguatora przypomina swego rodzaju schemat. Po włączeniu unguatora należy przygotować stanowisko pracy oraz dobrać właściwe elementy o odpowiednich rozmiarach m.in. pojemnik. Na głowicy napędowej montujemy mieszadło wraz z tubą. Następnie do tuby dodajemy odpowiednie surowce recepturowe (np. substancje płynne, proszki, podłoża), które mieszamy w odpowiedniej kolejności. Następnie należy ustalić odpowiednie parametry mieszania (poziom, czas). Po zakończeniu pracy unguatora opisujemy tubę i przygotowujemy ją do wydania pacjentowi.
Podczas wydawania pacjentowi leków wykonanych przy pomocy unguatora i wydawanych w tubach (np. maści) warto podkreślić, że nie trzeba otwierać tuby. Właściwe korzystanie z leku powinno opierać się na wyciskaniu preparatu przez wypychanie do góry dna pojemnika z lekiem. W przypadku preparatów o niskiej lepkości warto dodać odpowiedni aplikator, który umożliwi aplikację leku.
Autor: Damian Pielorz
Literatura:
- Jachowicz R, Receptura apteczna – sporządzanie leków jałowych i niejałowych, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2021.
- Gajewska M, Sznitowska M, Podstawy receptury aptecznej – materiały do ćwiczeń dla studentów farmacji, Fundacja Pro Pharmacia Futura, Warszawa 2019.
- Jankowski A, Gadomska – Nowak M, Bułaś L, Technologia sporządzania maści i czopków z zastosowaniem unguatora, Farmacja Polska, 2016, 13.
