Po pierwsze – odpowiednie warunki lokalowe
Podstawowym elementem, od którego zaczyna się proces właściwego przechowywania surowców farmaceutycznych, jest spełnienie wymogów, jakim powinien odpowiadać lokal apteki. W tym kontekście szczególnie interesuje nas kwestia pomieszczeń związanych z apteczną recepturą, tj.:
- izba recepturowa,
- zmywalnia.
Zapewnienie właściwych warunków przechowywania surowców do sporządzania leków recepturowych jest możliwe przy spełnieniu wymogu, aby „pomieszczenia apteki przeznaczone na izbę recepturową posiadały urządzenia, zapewniające minimum 2-krotną wymianę powietrza w ciągu godziny”. Dodatkowo izba recepturowa musi być obowiązkowo wyposażona w zabezpieczenia niwelujące możliwość nadmiernego nasłonecznienia przechowywanych w niej surowców.
Osobny artykuł: Niezbędne wyposażenie receptury aptecznej
Jako nierozłączny element podstawowego wyposażenia pomieszczenia recepturowego wymienić należy:
- stół (pokryty łatwo zmywalnym tworzywem),
- szafy/regały do przechowywania surowców recepturowych,
- a także niezbędne urządzenia, naczynia i utensylia.
Wszystko to ma na celu zapewnienie właściwych warunków, zarówno sporządzania, jak i przechowywania leków recepturowych i surowców farmaceutycznych, co pozwala na niezakłóconą pracę w izbie recepturowej.
Po drugie – warunki właściwego przechowywania surowców
Ogólne zasady przechowywania w aptece surowców farmaceutycznych mają na celu zagwarantowanie, że wykonany z ich użyciem lek recepturowy spełnia wszystkie wymagania jakościowe, określone dla tego typu preparatów. Wiąże się to z kilkoma zasadami, które ujęte zostały m.in. w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie podstawowych warunków prowadzenia apteki. Wynika z nich, że:
- Surowce farmaceutyczne przechowuje się w sposób uporządkowany, z uwzględnieniem różnic w formie/postaci surowca czy też kierunku jego działania.
- Właściwy sposób uporządkowania surowców dotyczy zwłaszcza substancji bardzo silnie działających (szafka A) oraz środków odurzających i substancji psychotropowych.
- Środki odurzające grup I-N i II-P przetrzymuje się w zamykanych, metalowych szafach lub kasetach, które są trwale przytwierdzone do ściany lub podłogi.
- Surowce przechowuje się w sposób zabezpieczający je przed zabrudzeniem, zakurzeniem i zniszczeniem – najlepiej, jeśli nie dotykają one ścian i podłogi.
- Najlepszą metodą na przechowywanie surowców jest używanie do ich składowania oryginalnych opakowań producenta – zabezpiecza to je przed wnikaniem wilgoci i kurzu.
- Inną metodą jest stosowanie naczyń własnych apteki, które powinny być bezwzględnie czytelnie opisane.
Sprawdź także: Jak zoptymalizować koszty związane z prowadzeniem receptury?
Jak oznaczyć naczynia?
Napis na naczyniach powinien zawierać nazwę surowca, nazwę wytwórcy, numer serii i termin ważności. Wspomniane zaś naczynia do przechowywania oznacza się:
- białym napisem na czarnym tle otoczonym czerwoną obwódką – dla surowców będących środkami odurzającymi,
- białym napisem na czarnym tle otoczonym białą obwódką – dla surowców będących środkami bardzo silnie działającymi,
- czerwonym napisem na białym tle otoczonym czerwoną obwódką – dla surowców będących środkami silnie działającymi,
- czarnym napisem na białym tle otoczonym czarną obwódką – dla pozostałych surowców.
Często zapominanym, a jednak koniecznym i ważnym aspektem jest zapewnienie w aptece dostępu do fachowej literatury farmaceutycznej, w szczególności aktualnie obowiązującej Farmakopei Polskiej. Uzyskane na jej podstawie informacje odnośnie konkretnych surowców mogą być z powodzeniem wykorzystane również do właściwego ich magazynowania.
Czytaj również: Suszarka i loża z laminarnym nawiewem powietrza w aptecznej recepturze
Odpowiednie przechowywanie surowców farmaceutycznych zabezpiecza je zatem przed niekorzystnym działaniem czynników zewnętrznych, ale również (a może i przede wszystkim) przed ewentualną pomyłką ze strony farmaceuty. Wszak niewłaściwy surowiec, użyty do sporządzenia danego leku recepturowego to olbrzymie niebezpieczeństwo dla pacjenta. Warto więc wziąć to pod uwagę.
| Zapraszamy serdecznie do wzięcia udziału w konkursie „Najtrudniejszy lek recepturowy, z jakim spotkałeś się w trakcie swojej pracy zawodowej”! Sponsorem nagród jest Zakład Farmaceutyczny „Amara” Sp. z o.o., która jest pionierem w produkcji substancji do receptury aptecznej. |
Literatura:
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie podstawowych warunków prowadzenia apteki.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowych wymogów, jakim powinien odpowiadać lokal apteki.
- Obwieszczenie Ministra Zdrowia w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie środków odurzających, substancji psychotropowych, prekursorów kategorii 1 i preparatów zawierających te środki lub substancje.
- Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii.
