Wśród całej gamy gotowych środków znajdziemy również leki recepturowe, które świetnie sprawdzą się w tej sytuacji. Z racji, że receptura apteczna staje się mocno zapomnianym aspektem działalności farmaceuty postanowiliśmy przybliżyć Państwu temat leków recepturowych, które stosowane mogą być ze względu na właściwości uspokajające.

Osobny artykuł: Leki recepturowe o działaniu miejscowo znieczulającym

Gotowe leki uspokajające

Wśród anksjolityków, dostępnych w aptekach znaleźć możemy preparaty zawierające substancje z grupy benzodiazepin, barbituranów, antagonistów receptorów serotoninergicznych (5HT_1A) czy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny. Mechanizm działania tych leków związany jest głównie z nasileniem przewodnictwa hamującego kwasu
gamma-aminomasłowego (GABA) w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN) lub zahamowaniem degradacji monoamin w szczelinie synaptycznej [1]. Niestety przyjmowanie większości leków zaliczanych do wyżej wymienionych grup wiąże się z występowaniem działań niepożądanych. Do takich efektów zaliczyć możemy: senność, potęgowanie problemów z koncentracją, apatię. Długotrwałe przyjmowanie może prowadzić do powstania zależności fizycznej, a po nagłym zaprzestaniu przyjmowania- objawów odstawiennych. Należy pamiętać, że pacjenci uzależnieni od tego typu preparatów powinni poddać się nadzorowanej detoksykacji, w trakcie której stopniowo zmniejszana będzie dawka przyjmowanych preparatów uspokajających.

Sprawdź także:

• leki recepturowe stosowane do oczu
• leki recepturowe stosowane na trudno gojące się rany
• leki recepturowe stosowane do ucha

Receptura apteczna

W recepturze aptecznej można odnaleźć wiele połączeń, które sprawdzają się w terapii dolegliwości na tle nerwowym. W powszechnie stosowanych składach przewija się kilka znanych z działania uspakajającego substancji i surowców, do których zaliczyć możemy m.in.:

• Mieszaninę bromku sodu, bromku amonu i bromku potasu (sól Erlenmayera) – składniki w mniejszych dawkach odpowiadają za wywołanie działania uspakajającego. Ich mechanizm działania związany jest z wypieraniem jonów chlorkowych z komórek (w szczególności neuronów). Efektem tego jest zakłócenie funkcjonowania układu nerwowego. Warto pamiętać, że połączenie bromków jest już rzadko stosowane, nawet w dawkach terapeutycznych może powodować wystąpienie działań niepożądanych [1].
• Pochodne kwasu barbiturowego – mimo, że o substancjach z tej grupy słyszy się coraz rzadziej, w mieszankach łagodzących zszargane nerwy ciągle stosowany jest fenobarbital. Coraz rzadsze wykorzystanie pochodnych kwasu barbiturowego związane jest z ich wysokim potencjałem uzależniającym, powodowaniem licznych interakcji oraz niskim indeksem terapeutycznym [1].
• Tinctura hyperici (nalewka z dziurawca) – większe dawki alkoholowych wyciągów z Hypericum perforatum L. wykazują działanie antydepresyjne, łagodzące nerwy. Obecnie uważa się, że za takie działanie surowca odpowiedzialna jest zawarte w nim hiperycyna i ksantony. Minusem stosowania tej nalewki jest zwiększenie wrażliwości skóry na promienie UV oraz możliwość wystąpienia interakcji w przypadku gdy pacjent przyjmuje jednocześnie inne preparaty np. antykoncepcyjne czy przeciwzakrzepowe [2], [3].
• Tinctura valerianae (nalewka z kozłka) – wyciągi z korzenia kozłka są przetworami, którym przypisuje się typowe działanie tłumiące stany emocjonalne w OUN. Uznawane są za bezpieczne i nieuzależniające preparaty, których stosowanie nie upośledza w znacznym stopniu zdolności kognitywnych. Mówi się, że mechanizm działania uspakajającego zawdzięczany jest wpływaniu na przewodnictwo GABA-ergiczne zawartych w surowcu związków irydoidowych [4].

Przykładowe leki recepturowe o działaniu uspakajającym [5]

Osobny artykuł: Leki recepturowe stosowane w dermatozach z silnym świądem

Bibliografia:

[1] W. Kostowski, Z. Herman „Farmakologia – podstawy farmakoterapii”, PZWL, Warszawa 2004, wyd 3.

[2] ‘Hyperici herba czyli Ziele dziurawca’. [Online]. Dostęp: http://www.farmakognozjaonline.pl/baz_suro/baza.php?jezyk=&klasa=herba&id=36. [Data: 13-Jun-2019].

[3] J. Barnes, L. A. Anderson, and J. D. Phillipson, ‘St John’s wort (Hypericum perforatum L.): a review of its chemistry, pharmacology and clinical properties’, J. Pharm. Pharmacol., vol. 53, no. 5, pp. 583–600, 2001.

[4] ‘Valerianae radix czyli Korzeń kozłka’. [Online]. Dostęp: http://www.farmakognozjaonline.pl/baz_suro/baza.php?jezyk=&klasa=radix&id=75. [Data: 13-Jun-2019].

[5]  Jachowicz R.: Receptura apteczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2010.