Jaką rolę pełnią płyny do płukania jamy ustnej?

Płyny do płukania jamy ustnej potocznie zwane płukankami stosowane są jako preparaty uzupełniające higienę jamy ustnej. Zwiększają skuteczność usuwania nalotu nazębnego oraz wykazują wiele innych korzyści zdrowotnych. Wśród zalet stosowania płukanek można wymienić:

• odświeżenie oddechu,
• przywrócenie odpowiedniego pH jamy ustnej,
• działanie antyseptyczne, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne,
• spowalnianie odkładania się płytki nazębnej, powstawaniu kamienia nazębnego,
• wzmocnienie szkliwa i tkanek miękkich,
• działanie wybielające,
• przyspieszanie regeneracji uszkodzonego przyzębia, języka czy śluzówki jamy ustnej.

W celu uzyskania jak najlepszej skuteczności zaleca się kojarzenie płukanek z pastami do zębów o tym samym działaniu.

Osobny artykuł: Leki recepturowe stosowane w chorobach jamy ustnej

Płukanka Parmy

Wśród płynów do płukania jamy ustnej sporządzanych w aptece można wymienić mieszankę Parmy (łac. Gargarisma Parmy). Jest to jedna z płukanek zaliczana do preparatów galenowych przepisywana przez stomatologów, sporządzana według przepisu oficynalnego. Płukanka Parmy charakteryzuje się specyficzną octowo-miętową wonią. Bezbarwna i przezroczysta ciecz wykazuje małą stabilność fizykochemiczną, dlatego sporządzana jest ex tempore oraz musi zostać zużyta w krótkim przedziale czasowym, aby nie utracić swoich właściwości leczniczych.

Jak wykonać płukankę Parmy i jaki jest jej skład?

Powyższa recepta przedstawia składniki oraz ich ilości potrzebne do przygotowania 200 g płukanki. 3% woda utleniona jest często stosowana do odkażania powierzchniowych ran, a po rozcieńczeniu także w stanach zapalnych jamy ustnej.

Liquor Aluminii acetici to łacińska nazwa płynu Burowa – dostępnego w aptece pod postacią gotowego roztworu. Roztwór zawiera zasadowy octanowinian glinu. Składa się on siarczanu glinu, strąconego węglanu wapnia, kwasu octowego (311 g/l) oraz wody. W celu jego przygotowania siarczan glinu rozpuszcza się na zimno w 250 cz. wody i sączy. Przesącz rozcieńcza się wodą do otrzymania roztworu o gęstości od 1,138–1,140 g/ml. Do roztworu dodaje się porcjami strącony węglan wapnia utarty z 70 cz. wody, a następnie kwas octowy. Mieszaninę pozostawia się w otwartym naczyniu na 72 godziny, co pewien czas mieszając. Ciecz znad osadu dekantuje się i przesącza. W razie potrzeby rozcieńcza się wodą do uzyskania stężenia ok. 8,5%.

Użyta woda miętowa to preparat galenowy będący wodą aromatyczną przyrządzaną według przepisu zawartego w Farmakopei Polskiej III. Stanowi roztwór olejku mięty pieprzowej, przygotowany za pomocą zmieszania rozcierki olejkowej z talkiem w świeżo przegotowanej, odtlenowanej wodzie oczyszczonej i przesączenia. Woda miętowa jest bezbarwną lub lekko opalizującą cieczą o zapachu mięty. Najczęściej wykorzystywana jest w recepturze jako corrigens, solvens czy adiuvans. Mieszankę Parmy wykonuje się poprzez zmieszanie wody utlenionej z płynem Burowa i dopełnienie wodą miętową do przepisanej na recepcie masy.

Sprawdź także: Mentol

Płukanka Parmy – działanie i zastosowanie

Jak sama nazwa wskazuje roztwór stosuje się po rozcieńczeniu z wodą (1 łyżeczka na 1 szklankę wody bądź 1 łyżka stołowa na ½ szklanki wody). Nie zaleca się używania ciepłej wody, gdyż może powodować rozkład zawartej w płukance wody utlenionej. Przepisywana jest zazwyczaj po zabiegach stomatologicznych bądź w stanach zapalnych ze względu na swoje odkażające, ściągające i przeciwzapalne właściwości. Dodatkowo zawarta woda miętowa nadaje uczucia ochłodzenia i odświeża oddech.

Czytaj również: Rp. Tincturae Menthae piperitae 0,5, Sir. Simplici 100,0 M. f. sol.

Literatura:

1. Farmacja stosowana – IV 2003 r., pod red. prof. S. Janickiego, prof. A. Fiebiga, prof. M. Sznitowskiej.
2. Farmakologia dla studentów stomatologii, P. Kubikowski, A. Chodera, Wyd. 4. 1982,
3. Farmakopea Polska III, Warszawa, URPLWMiPB 1954 r., 97.
4. Farmakopea Polska VI, Warszawa, URPLWMiPB, 2002 r., s. 914.
5. Podstawy receptury aptecznej, 2012 r. wyd. 1, M. Gajewska, J. Szulc, M. Płaczek, prof. M. Sznitowska.