Maści recepturowe z witaminami
W składzie leku recepturowego zapisywane są witaminy A, D3 i E w różnych ilościach oraz w różnym stosunku. Farmaceuci wykonują maści recepturowe, gdy stężenie podanych witamin ma być większe niż w preparatach gotowych, lub jeżeli obok witamin w skład preparatu wchodzą inne substancje lecznicze (np.: kwas borny, hydrokortyzon, mocznik). Ilość witaminy może być zapisana na recepcie w gramach, mililitrach lub jednostkach międzynarodowych. Cechuje je głównie działanie odżywcze i natłuszczające.
Rp. | |
Vit. A liq. | 3,0 |
Vit. E liq. | 0,3 |
Paraffini liq. | 10,0 |
Lekobaza | ad 100,0 |
M. f. ung. |
Rp. | |
Vit. A liq. | 10,0 |
Vit. E liq. | 10,0 |
Sol. 3% Ac. Borici | 20,0 |
Hascobase | ad 100,0 |
M. f. ung. |
Rp. | |
Vit. D | 40 000 j. |
Vit. A | 30 000 j. |
Aq. Destill. | 20,0 |
Eucerini | ad 100,0 |
M. f. ung. | |
D.S. Na skórę twarzy 4xdz |
Sprawdź także:
Hydrokortyzon w roli głównej
Hydrokortyzon jako lek sterydowy znalazł szerokie zastosowanie w recepturze aptecznej. Jest szeroko stosowany w różnych postaciach leku, od roztworów etanolowych, przez czopki po zawiesiny, ale przede wszystkim jest częstym składnikiem w maściach i kremach. Stosowany miejscowo na skórę wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwświądowe. Według Farmakopei Polskiej XI hydrokortyzon powinno stosować się zewnętrznie w stężeniu od 0,25% do 2,5%. Stosowany jest w leczeniu zapalnych chorób skóry, łojotokowego i atopowego zapalenia skóry, łuszczycy, liszaja rumieniowatego, odczynów alergicznych, świądu, oparzeń I i II stopnia.
Osobny artykuł: Maść witaminowa
Rp. | |
Hydrocortisoni | 1,0 |
Eucerini | |
Vaselini albi | |
Aq. Destilata | aa ad 100,0 |
M. f. ung. | |
D.S. Zewn. 1xdz |
Rp. | |
Vit. A | 150 000j. |
Hydrocortisoni | 2,0 |
Ung. Cholesteroli | ad 100,0 |
M. f. ung. | |
D.S. zewn. na uczulenia skórne |
Kwas borny
Według Farmakopei Polskiej XI kwas borny stosowany jest tylko zewnętrznie, a w postaci maści stężenie tej substancji musi się mieścić w zakresie 1–3%. Jest składnikiem często przepisywanym przez lekarzy, działając przede wszystkim odkażająco, ściągająco, a ponadto posiada słabe działanie przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne. Często występuje jako główny składnik maści dla dzieci przy odparzeniach, a także jest nieodzownym składnikiem maści z siarczanami miedzi i cynku oraz tlenkiem cynku jako przykład skutecznej maści przeciwdrobnoustrojowej i wysuszającej.
Rp. | |
Ac. borici | 1,5 |
Lanolini | 20,0 |
Vaselini | 10,0 |
Aq. destill. | ad 50,0 |
M. f. ung. |
Rp. | |
Hydrocortisoni | 1,0 |
3% Sol. Ac. Borici | |
Lanolini | |
Vaselini albi | aa ad 100,0 |
M. f. ung. |
Rp. | |
Cupri sulfurici | |
Zinci sulfurici | aa 0,05 |
Zinci oxydati | 4,0 |
1% Ac. Borici | |
Eucerini | aa ad 50,0 |
M. f. ung. |
Maść z chloramfenikolem
Zewnętrznie chloramfenikol (detreomycyna) stosowany jest w postaci maści na skórę o stężeniu od 1% do 2% w terapii ropnych zmian skórnych powiązanych z obecnością bakterii opornych na leczenie innymi antybiotykami. Znajduje zastosowanie również w recepturze leków ocznych, gdzie w postaci maści lub kropli, stosowany jest w leczeniu bakteryjnego zapalenia spojówek.
Rp. | |
Chloramphenicoli | 4,0 |
Aq. destill. | 20,0 |
Eucerini | ad 200,0 |
M. f. ung. | |
D.S. 2xdz |
Maść mocznikowa z kwasem salicylowym
Kwas salicylowy stosowany zewnętrznie w zależności od stężenia wykazuje działanie keratoplastyczne (10–20%) i keratolityczne (20–50%). Miejscowo wykazuje także działanie przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybicze. Natomiast mocznik podany zewnętrznie również posiada różne właściwości w zależności od stężenia – do 2% wykazuje działanie nawilżające, natomiast od 2 do 15% zmiękczające. W dużych stężeniach (30–40%) związek działa keratolitycznie. Maść łącząca oba składniki farmaceutyczne daje bardzo skuteczny lek recepturowy w terapii przesuszonej, pękającej skóry, rozmiękczając zrogowacenia oraz usuwając martwy, zgrubiały naskórek, wszelakie modzele i nagniotki szczególnie na stopach, łokciach, kolanach oraz dłoniach.
Czytaj również: Leki recepturowe stosowane w atopowym zapaleniu skóry
Rp. | |
Ureae | 10,0 |
Ac. Salicylici | 5,0 |
Eucerini | ad 50,0 |
M. f. ung. |
Osobny artykuł: 40% maść mocznikowa z kwasem salicylowym
Literatura:
- Krówczyński L., Ćwiczenia z receptury, 2000, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
- Szulc J., Wolska E., Sznitowska M., Maści recepturowe z witaminami – nieprawidłowości w zapisie i problemy z wykonaniem. Receptura Apteczna. 67(2), 114–119.
- Jachowicz R., Receptura apteczna, 2015, PZWL, Warszawa.
- Bartylak H., Karolewska J., Ratajczak M., Froelich A. Przewodnik do ćwiczeń z receptury aptecznej, 2016, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań.
- https://receptura.pl/hydrokortyzon-niezgodnosci-zastosowanie/.