Maści recepturowe z witaminami

W składzie leku recepturowego zapisywane są witaminy A, D₃ i E w różnych ilościach oraz w różnym stosunku. Farmaceuci wykonują maści recepturowe, gdy stężenie podanych witamin ma być większe niż w preparatach gotowych, lub jeżeli obok witamin w skład preparatu wchodzą inne substancje lecznicze (np.: kwas borny, hydrokortyzon, mocznik). Ilość witaminy może być zapisana na recepcie w gramach, mililitrach lub jednostkach międzynarodowych. Cechuje je głównie działanie odżywcze i natłuszczające.

Sprawdź także:

• kalkulator witaminy A
• kalkulator witaminy E

Hydrokortyzon w roli głównej

Hydrokortyzon jako lek sterydowy znalazł szerokie zastosowanie w recepturze aptecznej. Jest szeroko stosowany w różnych postaciach leku, od roztworów etanolowych, przez czopki po zawiesiny, ale przede wszystkim jest częstym składnikiem w maściach i kremach. Stosowany miejscowo na skórę wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwświądowe. Według Farmakopei Polskiej XI hydrokortyzon powinno stosować się zewnętrznie w stężeniu od 0,25% do 2,5%. Stosowany jest w leczeniu zapalnych chorób skóry, łojotokowego i atopowego zapalenia skóry, łuszczycy, liszaja rumieniowatego, odczynów alergicznych, świądu, oparzeń I i II stopnia.

Osobny artykuł: Maść witaminowa

Kwas borny

Według Farmakopei Polskiej XI kwas borny stosowany jest tylko zewnętrznie, a w postaci maści stężenie tej substancji musi się mieścić w zakresie 1–3%. Jest składnikiem często przepisywanym przez lekarzy, działając przede wszystkim odkażająco, ściągająco, a ponadto posiada słabe działanie przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne. Często występuje jako główny składnik maści dla dzieci przy odparzeniach, a także jest nieodzownym składnikiem maści z siarczanami miedzi i cynku oraz tlenkiem cynku jako przykład skutecznej maści przeciwdrobnoustrojowej i wysuszającej.

Maść z chloramfenikolem

Zewnętrznie chloramfenikol (detreomycyna) stosowany jest w postaci maści na skórę o stężeniu od 1% do 2% w terapii ropnych zmian skórnych powiązanych z obecnością bakterii opornych na leczenie innymi antybiotykami. Znajduje zastosowanie również w recepturze leków ocznych, gdzie w postaci maści lub kropli, stosowany jest w leczeniu bakteryjnego zapalenia spojówek.

Maść mocznikowa z kwasem salicylowym

Kwas salicylowy stosowany zewnętrznie w zależności od stężenia wykazuje działanie keratoplastyczne (10–20%) i keratolityczne (20–50%). Miejscowo wykazuje także działanie przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybicze. Natomiast mocznik podany zewnętrznie również posiada różne właściwości w zależności od stężenia – do 2% wykazuje działanie nawilżające, natomiast od 2 do 15% zmiękczające. W dużych stężeniach (30–40%) związek działa keratolitycznie. Maść łącząca oba składniki farmaceutyczne daje bardzo skuteczny lek recepturowy w terapii przesuszonej, pękającej skóry, rozmiękczając zrogowacenia oraz usuwając martwy, zgrubiały naskórek, wszelakie modzele i nagniotki szczególnie na stopach, łokciach, kolanach oraz dłoniach.

Czytaj również: Leki recepturowe stosowane w atopowym zapaleniu skóry

Osobny artykuł: 40% maść mocznikowa z kwasem salicylowym

Literatura:

1. Krówczyński L., Ćwiczenia z receptury, 2000, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
2. Szulc J., Wolska E., Sznitowska M., Maści recepturowe z witaminami – nieprawidłowości w zapisie i problemy z wykonaniem. Receptura Apteczna. 67(2), 114–119.
3. Jachowicz R., Receptura apteczna, 2015, PZWL, Warszawa.
4. Bartylak H., Karolewska J., Ratajczak M., Froelich A. Przewodnik do ćwiczeń z receptury aptecznej, 2016, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań.
5. https://receptura.pl/hydrokortyzon-niezgodnosci-zastosowanie/.